Τι είναι η πλήρης ουροδυναμική μελέτη;
Ο ουροδυναμικός έλεγχος είναι μία εξειδικευμένη εξέταση και αποτελεί τον καλύτερο τρόπο αντικειμενικής εκτίμησης της λειτουργίας και δυσλειτουργίας του κατώτερου ουροποιητικού συστήματος. Εκτιμάται, με απλά λόγια, πώς λειτουργεί η ουροδόχος κύστη και η ουρήθρα και αν επιτελούν σωστά τον ρόλο τους κατά την αποθήκευση των ούρων και κατά την ούρηση. Πρόκειται για πιο εξειδικευμένη, ελάχιστα επεμβατική εξέταση, κατά την οποία μετρώνται οι πιέσεις μέσα στην ουροδόχο κύστη, για να βρεθεί πού οφείλονται τα συμπτώματα του ασθενούς.
Πότε γίνεται;
Η εξέταση δεν είναι πρώτης γραμμής και γίνεται επί συγκεκριμένων ενδείξεων. Ενδεικτικά, θα ζητηθεί σε ασθενείς με νευρολογικά προβλήματα, κυρίως παραπληγία ή τετραπληγία και σκλήρυνση κατά πλάκας, και σε κάποιους ασθενείς με συμπτώματα στην ούρηση πριν από χειρουργική επέμβαση ή όταν η αρχική συντηρητική θεραπεία έχει αποτύχει. Επίσης, είναι εξέταση που θα ζητηθεί σε γυναίκες με ακράτεια ούρων.
Ποια είναι η διαδικασία της εξέτασης;
Για την εξέταση χρησιμοποιούνται 2 ειδικοί πολύ λεπτοί καθετήρες (το 1/3 σε διάμετρο του συνηθισμένου καθετήρα), οι οποίοι μπορούν και μετράνε πιέσεις στον υπολογιστή καθώς και ηλεκτρόδια για να γίνει ηλεκτρομυογράφημα του πυελικού εδάφους. Ο γιατρός θα αδειάσει την κύστη και θα τοποθετήσει έναν καθετήρα μέσα στην κύστη και το δεύτερο στο ορθό (στην άκρη του εντέρου), για να μετρηθεί έτσι η πίεση μέσα στην κοιλιά. Στη συνέχεια, αυτά τα λεπτά καλώδια συνδέονται στον υπολογιστή του ειδικού μηχανήματος ουροδυναμικής. Με μία ειδική αντλία και με ρυθμό που καθορίζεται εξατομικευμένα, ξεκινά να μπαίνει αποστειρωμένος φυσιολογικός ορός μέσα στην ουροδόχο κύστη και ζητείται από τον άρρωστο να περιγράφει πότε νιώθει την πρώτη επιθυμία για ούρηση και μετά τη φυσιολογική επιθυμία. Με αυτόν τον τρόπο, ο γιατρός βλέπει ποια είναι η αισθητικότητα και η συμπεριφορά της κύστης κατά το γέμισμά της και έτσι προσπαθεί να ερμηνεύσει τα συμπτώματα του αρρώστου.
Ποια είναι τα αποτελέσματα της εξέτασης;
Σε ασθενείς με ακράτεια ούρων είναι ο μόνος τρόπος να διαπιστώσουμε την ακριβή αιτία. Το κλασικό εύρημα σε γυναίκες με επιτακτική ακράτεια (ξαφνική επιθυμία να ουρήσουν, χωρίς να προλαβαίνουν να φτάσουν στην τουαλέτα) είναι ότι η κύστη κάποια στιγμή στο γέμισμά της αρχίζει να συσπάται, χωρίς τη θέληση του ασθενούς, και αυτό φέρνει την έντονη επιθυμία προς ούρηση. Σε αυτήν την περίπτωση, συστήνονται αλλαγές του τρόπου ζωής, για παράδειγμα περιορισμός του καφέ και των υγρών και υπάρχουν και κατάλληλα φάρμακα που λέγονται αντιχολινεργικά. Η υπερλειτουργικότητα του εξωστήρα είναι, επίσης, πολύ συχνή στους ασθενείς με κατάγματα της σπονδυλικής κύστης και σκλήρυνση κατά πλάκας. Σε νευρολογικούς ασθενείς, κυρίως με κατάγματα σπονδυλικής στήλης και κακώσεις νωτιαίου μυελού, αυτές οι συσπάσεις συνήθως είναι πιο έντονες και κάποιες φορές βάζουν σε κίνδυνο τους νεφρούς (παλινδρόμηση ούρων). Με την κυστεομανομετρία, λοιπόν, ο γιατρός ελέγχει πόσο επικίνδυνη για τους νεφρούς είναι η λειτουργία της κύστεως.
Σε γυναίκες με τη συχνότερη μορφή ακράτειας, που λέγεται ακράτεια προσπαθείας, αυτό που φαίνεται είναι ότι, ενώ η κύστη αισθάνεται και συμπεριφέρεται φυσιολογικά χωρίς συσπάσεις, την ώρα που η γυναίκα αυξάνει την πίεση μέσα στην κοιλιά (π.χ. με βήχα), έχει απώλεια ούρων λόγω της χαλάρωσης του πυελικού εδάφους. Συνήθως, θα συστηθούν ασκήσεις πυελικού εδάφους και επί αποτυχίας χειρουργική αντιμετώπιση.
Όταν τελειώσει το γέμισμα της κύστης, θα ζητηθεί από τον ασθενή να ουρήσει σε ένα ειδικό μηχάνημα και να αδειάσει την ουροδόχο κύστη, ευρισκόμενοι όμως οι λεπτοί καθετήρες στη θέση τους για να γίνει καταγραφή των πιέσεων.
Η μελέτη πίεσης-ροής είναι ο μόνος πλήρως αξιόπιστος τρόπος να διαγνωστεί απόφραξη στην ούρηση. Η απόφραξη συνήθως είναι ανατομική, με κλασικά παραδείγματα την υπερπλασία του προστάτη και το στένωμα της ουρήθρας. Στους ασθενείς, όμως, με βλάβη στη σπονδυλική κύστη, υπάρχει λειτουργική απόφραξη που λέγεται δυσυνέργεια. Την ώρα όπου αυτοί οι άρρωστοι προσπαθούν να ουρήσουν, αντί να χαλαρώνει ο σφιγκτήρας της κύστης, αυτός σφίγγει και αυτό είναι αποτέλεσμα της βλάβης του νωτιαίου μυελού. Εκτός από την απόφραξη, στη μελέτη πίεσης-ροής μπορεί να διαπιστωθεί και υπολειτουργία της κύστης. Ο μυς δηλαδή της κύστης, που λέγεται εξωστήρας, μπορεί να έχει χάσει την ικανότητα να ανεβάσει την πίεση εντός της κύστεως, ώστε να φύγουν όλα τα ούρα από αυτήν. Αυτό, για παράδειγμα, μπορεί να συμβαίνει σε κάποιους ανθρώπους με ινσουλινοεξαρτώμενο σακχαρώδη διαβήτη, λόγω βλάβης των νεύρων του εξωστήρα από το αρρύθμιστο σάκχαρο.
Τι είναι η η ουροροομετρία;
Η ουροροομετρία είναι η απλούστερη μορφή ουροδυναμικής εξέτασης και δίνει πολλές χρήσιμες πληροφορίες στον γιατρό για την ποιότητα της ούρησης. Είναι μη επεμβατική εξέταση και ουσιαστικά πρόκειται για ένα μηχάνημα που καταγράφει τη ροή των ούρων, όταν ο ασθενής ουρεί μέσα σε αυτό. Η ουροροομετρία δίνει μία αξιόπιστη εικόνα για το πόσο εύκολα ή δύσκολα βγαίνουν τα ούρα.
Πότε γίνεται;
Η ουροροομετρία γίνεται συνήθως, όταν ο ασθενής αναφέρει συμπτώματα από το κατώτερο ουροποιητικό σύστημα.
Τα πιο συχνά είναι:
- η δυσκολία στην ούρηση
- το αίσθημα ατελούς κένωσης της κύστης
- η συχνουρία
- η επιτακτικότητα
- και η νυκτουρία.
Eίναι χρήσιμη στην εκτίμηση παιδιών με ειδικά προβλήματα στην ούρηση, όπως επιμένουσα νυκτερινή ενούρηση και ατελή κένωση της κύστης.
Ποια είναι η απαραίτητη προετοιμασία για την εξέταση;
Θα σας ζητηθεί να πιείτε νερό και να έχετε μία φυσιολογική (όχι πολύ έντονη) επιθυμία για ούρηση. Μόνο έτσι τα αποτελέσματα της εξέτασης θεωρούνται αξιόπιστα. Μπορείτε να έχετε φάει ελεύθερα.
Στο τέλος, ο γιατρός καταγράφει με υπερηχογράφημα το υπόλειμμα ούρων, δηλαδή πόσα ούρα περισσεύουν στην κύστη.